منطقه احواز با اکثریت عربی و ثروت طبیعی فراوان، به‌ویژه در زمینه نفت، گاز، و آب، همچنین موقعیت استراتژیک مشرف به خلیج متمایز است. از زمان الحاق آن به ایران در دهه 1920، این منطقه دستخوش یک سری سیاست‌ها شده است که می‌توان آن‌ها را تلاشی سیستماتیک برای نابودی هویت عربی و بازسازی بافت جمعیتی، فرهنگی و اجتماعی مردم دانست.

پیشینه تاریخی

در سال 1925، حکومت شیخ خزعل الکعبی، آخرین امیر عرب احواز، سرنگون شد و الحاق احواز به دولت مرکزی ایران آغاز گشت.
از آن تاریخ، مقامات اشغالگر ایرانی رویکردی مبتنی بر تمرکز ملی و تلاش برای ادغام اجباری اعراب در هویت فارسی را در پیش گرفتند.
این منطقه شاهد شورش‌های مکرر بود که برجسته‌ترین آن‌ها شامل شورش 1979، اعتراضات 2005 و 2011، و در نهایت اعتراضات 2019 و 2021 است که بر مسائل مربوط به آب و تبعیض اقتصادی متمرکز بودند.

سازوکارهای نابودی هویت عربی
تغییرات جمعیتی
_سیاست‌های جذب مهاجران غیر عرب به احواز.
_مصادره زمین‌های کشاورزان عرب به نفع پروژه‌های کشاورزی یا صنعتی که توسط افراد غیر عرب اداره می‌شوند.
_ آوارگی غیرمستقیم از طریق محروم کردن مردم از خدمات اساسی و فرصت‌های شغلی.

سرکوب زبان و فرهنگ
اجباری کردن زبان فارسی به عنوان تنها زبان در آموزش، اداره و رسانه‌ها.
ممنوعیت تدریس زبان عربی به عنوان زبان مادری در مدارس و اکتفا به آموزش آن به عنوان یک زبان خارجی فرعی.
به حاشیه راندن ادبیات، هنر و میراث عربی و ممنوعیت هرگونه فعالیت فرهنگی جمعی با ماهیت ملی.

سیاست‌های نام‌گذاری و نمادها
_تغییر نام شهرها و روستاهای عربی به نام‌های فارسی.
_ حذف نمادهای عربی از فضای عمومی و جایگزینی آن‌ها با نمادهای ملی فارسی.
استثمار منابع و به حاشیه راندن مردم
_احواز ثروتمندترین منطقه نفتی و گازی ایران محسوب می‌شود، اما درآمدهای حاصل از منابع آن به مردم عربش بازنمی‌گردد.
_ نرخ بیکاری و فقر در احواز بالاتر از میانگین ملی ایران است.
_پروژه‌های انتقال آب از رودخانه‌های احواز (کارون و کرخه) به مناطق دیگر فارس‌نشین، که منجر به خشکی زمین‌های کشاورزی و تشدید بحران گرد و غبار و بیابان‌زایی شده است.
سرکوب سیاسی و حقوقی
_بازداشت‌های مکرر فعالان عرب و صدور احکام اعدام برای برخی از آن‌ها به اتهام «جدایی‌طلبی» یا «تروریسم».
_ممنوعیت تشکیل احزاب یا انجمن‌های فرهنگی مستقل عربی.
_ استفاده از نیروی بیش از حد علیه اعتراضات مردمی، همانطور که در تظاهرات ۲۰۰۵ و ۲۰۱۹ رخ داد.
_ گزارش‌های سازمان‌های حقوق بشری (عفو بین‌الملل – دیده‌بان حقوق بشر) نقض گسترده حقوق، شامل شکنجه، ناپدید شدن اجباری و محاکمات ناعادلانه را مستند کرده‌اند.
مقاومت و حفظ هویت
با وجود تمام این سیاست‌ها، جامعه عرب احوازی توانسته است عناصر هویت خود را از طریق:
_ استفاده مستمر از زبان عربی در زندگی روزمره و مناسبت‌های مذهبی و اجتماعی.
_شعر عامیانه و آوازهای سنتی به عنوان ابزاری برای مقاومت فرهنگی.
_ جنبش‌های دانشجویی و جوانان که خواستار به رسمیت شناختن حقوق فرهنگی و سیاسی خود هستند.
_ اعتراضات مکرر که نشان‌دهنده مخالفت جامعه با سیاست‌های نابودی و به حاشیه راندن است.
اثرات بلندمدت
_زبان و هویت: کاهش تسلط به زبان عربی در نسل‌های جدید به دلیل سیاست‌های آموزشی، که بقای هویت را تهدید می‌کند.
_بافت اجتماعی: فروپاشی ساختارهای قبیله‌ای و خانوادگی در نتیجه آوارگی و تغییرات جمعیتی.
_ تنش‌های مستمر: ادامه وضعیت تنش سیاسی و اجتماعی، که این منطقه را در هر لحظه مستعد شعله‌ور شدن می‌کند.
_از دست دادن اعتماد به دولت: تثبیت حس تبعیض و بیگانگی در میان احوازی‌ها نسبت به نظام مرکزی.