هلیکوپتر حامل ابراهیم رئیسی در منطقه آذربایجان شرقی در روز یکشنبه 30 اردبیهشت دچار سانحه شد. پس از اظهارات ضد و نقیض مقامات جمهوری اسلامی سرانجام مشخص شد که تمامی سرنشینان این هلیکوپتر کشته شدهاند.
علاوه بر ابراهیم رئیسی رئیس جمهور، آیتالله آلهاشم نماینده علی خامنهای در آذربایجان شرقی ، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی و چند تن دیگر سرنشینان این هلیکوپتر بودند.
برخی رسانههای تصاویری از لاشه بالگرد را نیز منتشر کردند. کانال تلگرامی “صابرین نیوز” نزدیک به سپاه پاسداران نوشت مهدی موسوی، یکی از سرداران سپاه و فرمانده یگان حفاظت رئیسجمهور و یک نیروی سپاه انصار المهدی که هویت او هنوز مشخص نشده از دیگر سرنشینان این بالگرد بودهاند. خلبان، کمک خلبان و کرو چیف (مهندس پرواز) نیز در این حادثه کشته شدهاند. هویت این افراد نیز هنوز مشخص نیست. در گزارشها تاکنون به تعداد دقیق سرنشینان هلیکوپتر اشارهای نشده است.
صابرین نیوز به نقل از یک فرمانده سپاه “عاشورا” نوشت برخی از اجساد سوخته و قابل شناسایی نیستند.
ابراهیم رئیسی در طول سالها با اتهامات و انتقادات متعددی مواجه بوده است که بیشتر آنها به دوران فعالیت وی در دستگاه قضایی ایران بازمیگردد. برخی از این اتهامات عبارتند از:
- سازمانهای حقوق بشری بینالمللی از جمله عفو بینالملل و دیدبان حقوق بشر بارها رئیسی را به نقض گسترده حقوق بشر متهم کردهاند. این اتهامات شامل مشارکت در اعدامهای دستهجمعی، شکنجه و بدرفتاری با زندانیان، و سرکوب اعتراضات مردمی است. به ویژه، نقش او در اعدامهای سال 1367 یکی از مهمترین محورهای این اتهامات است. به دلیل نقش او در نقض حقوق بشر، برخی کشورها و نهادهای بینالمللی تحریمهایی علیه رئیسی اعمال کردهاند. به عنوان مثال، در سال 1398، وزارت خزانهداری ایالات متحده رئیسی را به دلیل نقشش در نقض حقوق بشر تحریم کرد. این تحریمها شامل مسدود شدن داراییها و ممنوعیت ورود به ایالات متحده میشود. با وجود این اتهامات و انتقادات، رئیسی همواره از عملکرد خود دفاع کرده و این اتهامات را رد کرده است.
- رئیسی در دوران تصدی مناصب مختلف قضایی، به نقش مستقیم و غیرمستقیم در سرکوب مخالفان سیاسی و مدنی متهم شده است. به عنوان مثال، در دوره ریاست او بر سازمان بازرسی کل کشور و دادستانی کل کشور، گزارشهایی از برخوردهای شدید با فعالان سیاسی، روزنامهنگاران و مدافعان حقوق بشر وجود دارد.
- اگرچه رئیسی خود را به عنوان یک مبارز قوی با فساد معرفی میکند، برخی منتقدان او را متهم به رویکرد گزینشی در مبارزه با فساد میکنند و معتقدند که این مبارزهها بیشتر بر رقبا و مخالفان سیاسی او متمرکز بوده و برخوردی جدی با فساد در دایره نزدیکان و حامیان او صورت نگرفته است.
رئیسی به دلیل نقش مستقیم و غیرمستقیم در سرکوب اعتراضات مردمی، به ویژه اعتراضات سالهای 1398 و 1401، مورد انتقاد شدید قرار گرفته است. در این دورهها، نیروهای امنیتی با استفاده از خشونت شدید و بازداشتهای گسترده به مقابله با معترضان پرداختند که منجر به کشته و زخمی شدن صدها نفر شد.
ابراهیم رئیسی؛ از قوه قضاییه تا قوه مجریه
نام آقای رئیسی در بعضی مکاتبات و گزارشهای مربوط به اعدامهای زندانیان سیاسی در سال 1367در کنار هیئت سه نفره استان تهران یعنی حسینعلی نیری، مرتضی اشراقی و نماینده وزارت اطلاعات (مصطفی پورمحمدی) آمد که از سوی آیتالله خمینی مسئول بررسی وضعیت زندانیان سیاسی و اعدام آن دسته از زندانیان شده بود که هنوز “سر موضع” بودند.
حدود سه سال پیش با انتشار فایل صوتی دیدار آیتالله حسینعلی منتظری با این چهار نفر، بار دیگر نام ابراهیم رئیسی مطرح شد.
س از تابستان 1367و فروکش کردن موج اعدامها، آیتالله خمینی “چندین پرونده مهم را برای تصمیم قضایی” به او و حسینعلی نیری، قاضی شرع سپرد که “حکم خدا” را در مورد “پروندههایی که در شورای عالی قضایی راکد مانده بود”، اجرا کنند.
پس از آغاز رهبری آیتالله خامنهای و آغاز ریاست محمد یزدی بر قوه قضاییه در سال 1368 ابراهیم رئیسی از معاونت دادستانی تهران به دادستانی تهران ارتقا یافت و پنج سال این سمت را در اختیار داشت و سپس به مدت ده سال رئیس بازرسی کل کشور شد.
او از سال 1383 به مدت 10 سال معاون اول رئیس قوه قضاییه بود که عملا نفر دوم دستگاه قضایی ایران محسوب میشود.
در سالهایی که معاون اول قوه قضاییه بود٬ با توجه به سابقهاش عملا بسیاری او را همهکاره دستگاه قضایی میدانستند٬ اما به ندرت در مجامع عمومی سخن میگفت؛ برخلاف امروز که معاون اول و سخنگوی این قوه (غلامحسین محسنی اژهای) یک نفر است.
در جریان وقایع انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال 1388 ، مهدی کروبی نامزد معترض به نتایج انتخابات در نامهای به رئیس قوه قضاییه نوشت که آماده است مستندات آزار جنسی و تجاوز به برخی از بازداشتی های وقایع بعد از انتخابات ایران را در اختیار او بگذارد.
ابراهیم رئیسی از سوی آقای لاریجانی مامور شد که در راس هیئتی به ادعای آقای کروبی رسیدگی کند، اما پس از چندی این هیئت اعلام کرد که گفتههای آقای کروبی “ساختگی” است و این هیئت به این نتیجه رسیده است که “مستندات و مدارکی برای تایید ادعای آزار جنسی وجود نداشته و ادعاهای مطرح شده عاری از حقیقت” است.
ابراهیم رئیسی در یک نگاه
- متولد 1339، مشهد
- آغاز تحصیلات حوزوی در 15 سالگی
- دادستان همزمان کرج و همدان در 21 سالگی
- معاون دادستان تهران از سال 68-1364
- دادستان تهران 73-1368
- رئیس سازمان بازرسی کل کشور 83-1373
- معاون اول قوه قضاییه 93-1383
- دادستان کل کشور از سال 95-1393
- تولیت آستان قدس رضوی 97-1394
- دادستان ویژه روحانیت 1391 تاکنون
- عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت تهران از سال 1376 تاکنون
- عضو مجلس خبرگان رهبری دوره چهارم و پنجم از خراسان جنوبی
- نایب رئیس اول مجلس خبرگان
- رئیس قوه قضاییه از اسفند 1397 تاکنون
- نخستین دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر کشور
- تدریس فقه و حقوق در دانشگاه آزاد، دانشگاه شهید مطهری و دانشگاه امام صادق
- او داماد احمد علمالهدی، امام جمعه مشهد و نماینده رهبر ایران در استان خراسان رضوی است
- او سال 1400 به عنوان رئیس جمهور آغاز به کار کرد
- او 30 اردیبهشت- 1403 در راه بازگشت از افتتاح سد کشته شد.