در بحبوحهٔ تنشهای مداوم در عراق و منطقه، تعدادی از شبهنظامیان مسلح تحت حمایت ایران ظهور کردهاند که به بخشی از بافت پیچیدهٔ امنیتی و سیاسی کشور تبدیل شدهاند. در میان این گروهها، گردانهای قاسم الجبارین به عنوان یکی از گروههای عراقی وابسته به ایران برجسته شده که با سوءاستفاده از خلاء امنیتی و اختلافات قدرت در عراق، نقش مهمی در اجرای استراتژیهای منطقهای ایران ایفا میکند.
تأسیس و ساختار
گردانهای قاسم الجبارین در سال ۲۰۲۰، پس از ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس ایران، تأسیس شد و به بخشی از شبکهٔ شبهنظامیان شیعهٔ عراق تبدیل شد که به صورت غیررسمی توسط ایران اداره میشود.
این گروه عمدتاً در مناطق شمالی عراق، به ویژه در اقلیم کردستان، فعالیت دارد و با تعدادی از حملات استراتژیک مرتبط بوده که بارزترین آنها حمله به فرودگاه بینالمللی اربیل در سال ۲۰۲۱ است. این حملات نشاندهندهٔ ارتباط نزدیک این گروه با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران است.
اهداف و فعالیتها
گردانهای قاسم الجبارین بر اجرای عملیات نظامی علیه نیروهای آمریکایی در عراق تمرکز دارد که بخشی از استراتژی ایران برای اخراج این نیروها از کشور است.
این گروه به دلیل هماهنگی سطح بالا با سپاه پاسداران، به ابزاری مؤثر برای اجرای سیاستهای منطقهای ایران تبدیل شده، بدون آنکه ارتباط رسمی با دولت عراق داشته باشد. این امر، تلاشهای دولت عراق برای نظارت یا پاسخگو کردن این گروه را دشوار میسازد.
رابطه با ایران
گردانهای قاسم الجبارین بخشی از شبکهٔ گستردهای شامل شبهنظامیانی مانند: ربع الله، گردانهای اولیاء الدم و لواء ثار المهندس است.
این گروهها به صورت غیررسمی فعالیت میکنند که از بین بردن یا محدود کردن نفوذ آنها را سختتر میکند. برخی گزارشها حاکی از آن است که ایران ممکن است در صدد انحلال یا ادغام این شبهنظامیان کوچکتر در گروههای بزرگتر باشد تا نفوذ خود را در عراق تقویت کرده و وفاداری این گروهها را تضمین کند.
پوشش رسانهای
رسانههای ایرانی توجه ویژهای به گردانهای قاسم الجبارین نشان دادهاند و فعالیتهای نظامی آن را در مناسبتهای خاصی مانند سالگرد ترور قاسم سلیمانی پوشش میدهند.
هدف از این پوشش رسانهای، تقویت وجههٔ منطقهای ایران و نمایش نفوذ و تأثیر آن در عراق از طریق این شبهنظامیان است. این رسانهها با ارائهٔ این پوشش، تصویری از قدرت ایران ارائه میدهند که میتواند برای مخاطبان داخلی و خارجی جذاب باشد.